تابلو بانک خازنی چیست؟
یکی از پرکاربردترین تجهیزات صنعتی در بین انواع تابلو برق صنعتی، تابلو بانک خازنی است. تابلو بانک خازنی به دلیل کنترل توان راکتیو مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش عمده بارها در صنعت، خاصیت سلفی دارند. خاصیت سلفی در الکتروموتورها، ترانس‌ها، کوره‌های القایی و لامپ‌های گازی موجب ایجاد توان راکتیو در مدار می‌شود. راکتیو ویژگی‌است که توسط موتور مصرف نمی‌شود؛ یعنی توان راکتیو فقط از شبکه گرفته می‌شود و به آن بازگردانده می‌شود. بر اثر رفت و برگشت راکتیو، تبادلات جریانی ایجاد می‌شود که در نهایت به سیم‌ها آسیب وارد می‌کند.
تابلو بانک خازنی، این خاصیت را کنترل کرده و از آسیب رسیدن به سیم‌ها جلوگیری می‌کند. در صورتی که قصد دارید در مورد تابلو بانک خازنی، این وسیله پرکاربرد، اطلاعات بیشتری را به دست بیاورید و با ویژگی‌های آن بیشتر آشنا شوید بهتر است با ما همراه باشید.
مفهوم تابلو بانک خازنی
در حال حاضر با توجه به پیشرفت تکنولوژی، استفاده از موتورهای القایی، ترانس‌ها، چوک‌ها و سیم‌پیچ‌ها در صنعت افزایش پیدا کرده است. توان مصرفی سیم‌پیچ‌ها به دو حالت اکتیو و راکتیو تقسیم می‌شود. به منظور جبران توان راکتیو در تابلو برق بانک خازنی از خازن‌ها استفاده می‌شود. تابلو بانک خازن کار ورود توان راکتیو به مدار را انجام می‌دهد که این موضوع موجب کاهش هزینه‌های برق می‌شود. در نتیجه، کاهش هزینه‌های برق وارده به شبکه برق نیز کاهش می‌یابد. در واقع می‌توان گفت تابلوهای بانک خازنی از جمله تابلوهای متداولی هستند که به منظور اصلاح ضریب توان شبکه استفاده می‌شوند. تابلو بانک‌های خازنی انواع مختلفی دارند و از نظر مکانیزم جبران‌سازی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که به صورت زیر تعریف می‌شوند:
بانک خازنی اتوماتیک
بانک خازنی ثابت
مفهوم خازن و ویژگی‌های آن
احتمالاً با خازن آشنا هستید. خازن یک وسیله الکتریکی است که از دو صفحه موازی به یک فاصله مشخص تشکیل شده است. فضای بین این دو صفحه موازی معمولاً با یک عایق یا هوا پر می‌شود. خازن‌ها وظیفه ذخیره انرژی در مدار را دارند که در زمان مورد نیاز، انرژی را در اختیار ما قرار می‌دهد. از جمله ویژگی‌های یک خازن ایده آل می‌توان به توان کار در ولتاژ شبکه سراسری، قابلیت تحمل زیاد در جریان و توان، قابلیت تحمل حرارت زیاد و عایق بودن در دماهای خیلی پایین و خیلی بالا اشاره کرد.
توان راکتیو چیست؟
توانی که بین منبع انتقال و خازن‌ها یا سلف منتقل می‌شود، توان راکتیو نامیده می‌شود. برقی که در لامپ‌ها، مصرف‌کننده‌ها، مرکزهای صنعتی و … وجود دارد، در زیرساخت‌های نصب کابل‌ها و لوله یا تجهیزات، بار اضافه به وجود می‌آورد که به این بار اضافه، توان راکتیو گفته می‌شود. در واقع این انرژی یا بار اضافی هیچ کاری را انجام نمی‌دهد و تنها بین منابع به صورت پیوسته منتقل می‌شود.
تابلو بانک خازنی در کجا مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
تابلو بانک‌های خازن معمولاً به منظور اصلاح ضریب قدرت در سیستم، کاهش افت ولتاژ و گرفتن توان راکتیو در سیستم و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. تابلوهای خازنی در صورتی که در مدارهای الکتریکی مورد استفاده قرار بگیرند، هزینه‌های تأمین برق مجتمع‌های صنعتی و ساختمان‌ها را تا حدود ۵۰ درصد کاهش می‌دهند که از جمله مهم‌ترین کاربردهای آن‌ها است.
مزیت‌های استفاده از بانک خازنی در مدار چیست؟
بانک خازن به عنوان قطعه‌ای که در تمامی مدارهای الکتریکی کاربرد دارد، مزایای فراوانی دارد. استفاده از این وسیله موجب کاهش توان راکتیو در مدار می‌شود. بانک خازنی، ضریب توان شبکه را بالا می‌برد و آن را به مقدار یک نزدیک می‌کند. این وسیله موجب کاهش خرابی در سیستم و افزایش بازدهی آن می‌گردد و همان‌گونه که گفته شد، هزینه‌های مصرف برق را تا حدود ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. نکته مثبت دیگر استفاده از بانک خازنی، کم کردن اثر سلفی در مدار و مؤلفه پس فاز جریان است.
انواع تابلو بانک خازنی در صنعت کدامند؟
تابلو بانکی خازنی به صورت روغنی (Oil capacitor)، خشک (Dry capacitor)، گازی (Gas Filles capacitor) و سرامیکی (Ceramic capacitor) در صنعت وجود دارند که بسته به نوع و شرایط پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین تجهیزات تابلو بانک خازنی کدامند؟
تابلو بانک خازنی از تجهیزاتی چون کنتاکتور خازنی و رگولاتور خازنی و کلید اصلی و ترانس و خازن و فیوز تشکیل شده است.
نکات مهم در نگهداری تابلو بانک خازنی
نکته اول
پس از جدا کردن بانک خازن از منبع توان بهتر است حداقل پنج دقیقه صبر کنید، تا مقاومت‌های دشارژ، خازن را تخلیه کنند. به منظور اینکه از وجود انرژی ذخیره شده در خازن مطمئن شوید باید پس از زمین کردن خازن و قبل از اینکه به خازن‌ها دست بزنید تمامی واحدهای خازن اتصال کوتاه زمین گردند.
نکته دوم
در زمان نشتی خازن، از دست زدن به مایع نشت یافته و یا تماس آن با چشم‌ها جدا جلوگیری کنید. توجه کنید که دفع این مایع به بیرون باید طبق قوانین محیط زیستی انجام گیرد تا به طبیعت آسیبی وارد نکند.
نکته سوم
خازن‌ها را باید به دقت جابه‌جا کنید؛ زیرا با توجه به تولید گاز و گرمای زیاد، فشار داخلی بالایی دارند و احتمال بروز جرقه وجود دارد. بنابراین نکات ایمنی در این باره رعایت شود تا خازن‌های باد کرده، موجب جرقه‌های احتمالی و خسارت نشوند.
نکته چهارم
به منظور جلوگیری از خسارت بهتر است بازرسی پست‌های فرعی و بانک‌های خازن توزیع و اندازه‌گیری‌های الکتریکی مطابق با شرایط منطقه و عوامل محیطی مشخص شوند. بازرسی‌ها و نگهداری‌های دوره‌ای باید متناسب با کنترلی که برای روشن و خاموش کردن خازن‌ها استفاده می‌شود، تعیین شوند.
چگونه مقدار مناسب بانک خازنی را تعیین کنیم؟
روش‌های مختلفی به منظور تعیین مقدار مناسب بانک خازنی وجود دارد که برای جبران راکتیو سیستم استفاده می‌شوند. از بین این روش‌ها می‌توان به ۴ روش زیر اشاره کرد:
جهت عیب یابی و بررسی تمام بخش‌های شبکه با بهره‌گیری از تجهیزات اندازه‌گیری شبکه یا ابزارهای کنترلی مناسب می‌توان توان راکتیو را اندازه‌گیری کرد.
می‌توان تجهیزات و دستگاه‌هایی را که در آینده به شبکه اضافه خواهند شد، محاسبه نمود.
طبق نوع اشتراک می‌توان فیش برق را تحلیل و بررسی کرد.
از اطلاعاتی که روی تجهیزات یا دفترچه محصول ثبت شده‌اند، می‌توان به منظور تعیین توان اکتیو استفاده کرد و از این طریق برای جبران توان راکتیو به تجهیزات راکتیودار و لوازم موتوری و الکتروموتورها و ترانسفورمرها اقدام کرد.
مهم‌ترین اجزاء تشکیل‌دهنده بانک خازنی کدامند؟
هارمونیک
رگولاتور
خازن سه فاز
تابلو برق
کلید ورودی
کنتاکتور خازنی
کلید فیوز
خازن‌های مناسب برای تابلو برق بانک خازن چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
خازنی که برای تابلو برق بانک خازنی استفاده می‌شود، باید جریان‌های اولیه دریافتی به هنگام اتصال به شبکه برق را تحمل کند.
خازن باید قابلیت تحمل دماهای خیلی پایین یا خیلی بالا را داشته باشد.
خازن‌ها باید قابلیت تبادل متناوب و زیاد جریان بین سلف و خود را داشته باشند.
چنین خازن‌هایی باید بتوانند ولتاژ شبکه برق را حتی در شبکه‌های فشار ضعیف با ولتاژ ۳۰۸ تحمل کنند.
موارد استفاده از بانک خازنی
تابلو بانک خازنی در صنعت‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تابلو بانک خازنی در پست فشار قوی، در ظرفیت‌ها و ولتاژهای متفاوت طراحی شده و قابل استفاده است. جبران‌کننده‌هایی که در منازل کاربرد دارند نیز در مقایسه با بانک‌های خازنی پست برق فشار قوی، ابعاد کمتری دارند. بانک‌های خازنی می‌توانند برای حل مسائلی چون افزایش جریان، افزایش مقطع کابل‌ها و سیم‌ها کارایی داشته باشند؛ زیرا بخش اعظم انرژی موجود در صنعت به شکل موتوری است که این موضوع موجب به وجود آمدن چنین مسائلی می‌شود.
همچنین استفاده از بانک‌های خازنی در تابلو برق ساختمانی، راه حل مناسبی جهت کاهش مصرف توان راکتیو و انرژی در تجهیزاتی مانند موتورها، سیم‌پیچ‌ها و ترانس‌ها است که در مصرف‌کننده‌هایی مانند آسانسورها پروژکتورها استفاده می‌شوند. از دیگر کاربرد تابلوهای بانک خازنی در صنعت می‌توان به بهبود ضریب توان اشاره کرد. قابلیت تنظیم و ثابت نگه داشتن ولتاژ در تابلوهای بانک خازنی موجب جلوگیری از بروز مشکلات و آسیب رسیدن به دستگاه‌ها و تجهیزات صنعتی می‌شود.
سیم کشی صحیح در تابلو بانک خازنی
همانطور که می‌دانید، سیم کشی تجهیزات برقی یکی از حساس‌ترین نکاتی است که در کارایی آن‌ها تأثیر مستقیم دارد. از این رو داشتن اطلاعات دقیق در مورد سیم کشی تابلو بانک خازنی اهمیت می‌یابد. به طور کلی روش تابلو بانک خازنی یکی از انواع روش‌های سیم کشی در ساختمان است. در تابلو برق‌های بانک خازنی یک روش مناسب برای جعبه تقسیم‌های پراکنده به ویژه در ساختمان‌های قدیمی است.
در سیم کشی این تابلوها، سیم کشی پریزهای برق، سیم کشی روشنایی‌ها و جریان ضعیف برق به صورت کاملاً جدا از یکدیگر انجام می‌شوند. در این روش از سیم کشی زمانی که یک مسیر دچار اتصال و یا خطای می‌شود، مسیرهای دیگر را درگیر نمی‌کند و موجب قطع برق کل ساختمان نمی‌شود. در مورد محل مناسب برای نصب تابلو بانک خازنی می‌توان ورودی ساختمان‌ها و آشپزخانه‌ها را پیشنهاد داد.
نکته پایانی
یکی از تجهیزات پرکاربرد در صنعت برق، تابلو بانک خازنی است. این تجهیز که به صورت روغنی، خشک، سرامیکی و گازی در صنعت یافت می‌شود، برای کاهش افت ولتاژ، اصلاح ضریب قدرت و … کاربرد دارد. در این مطلب سعی شد به تابلو بانک خازنی و ویژگی‌های بارز آن اشاره شود تا کاربران گرامی بتوانند با آگاهی بیشتری در مورد تهیه و نگهداری این تجهیزات اقدام نمایند.
برچسب: تابلو برق،
